Wie al een tijdje fanatiek aan hardlopen of krachttraining doet, heeft er vast weleens van gehoord: spiergeheugen. Kort gezegd komt het erop neer dat je spieren sneller opbouwt als je ze ooit al eens eerder hebt getraind.
Ik heb zelf een aantal jaar veel hardgelopen, maar deed al een hele tijd niet veel meer. Sinds kort ben ik weer begonnen en ik ben verbaasd. Ik heb dik drie maanden uitgetrokken om mezelf klaar te stomen voor een halve marathon en ik verwachtte dus ook een moeizame opbouwfase met veel spierpijn en trage runs. Maar niets is minder waar. Na een kleine drie weken trainen zet ik nu al een prima 15 kilometer neer, bijna alsof ik nooit gestopt ben. Nu ben ik al die tijd redelijk in beweging gebleven, maar ik deed veel meer krachttraining en lichte beweging zoals wandelen en fietsen. Hoe kan het dan toch zo snel weer zo lekker gaan? Dat zou dus door het befaamde spiergeheugen kunnen komen.
Spiergeheugen bij het hardlopen: feit of fictie?
Een kleine rondgang langs wetenschappelijk onderzoek en interviews met experts bevestigt mijn vermoeden. Het lijkt erop dat er echt zoiets bestaat als spiergeheugen. Hoe dat werkt? Spieren zijn opgebouwd uit langgerekte spiervezels, die je kunt zien als samengevoegde cellen. Deze spiervezels bevatten eiwitfilamenten. Hoe meer je er daarvan hebt, hoe krachtiger je spier kan samentrekken. Als je veel traint neemt het aantal filamenten toe. Ook ontstaan er meer mitochondriën die nodig zijn voor de energievoorziening en verandert het metabolisme van een cel, waardoor die energielevering langer standhoudt. In de vezels van getrainde spieren is een sterke toename te zien van het aantal celkernen, die de receptuur leveren voor de aanmaak van de extra eiwitten. Uit verschillende onderzoeken bij muizen blijkt dat die celkernen lange tijd (tot wel 15 jaar) aanwezig blijven, ook als de muizen helemaal niet meer trainen.
Het zou het spiergeheugen bij mensen kunnen verklaren. Als je je spieren na een lange periode van stilstand weer gaat trainen zouden ze zo snel weer groot en krachtig kunnen worden doordat de celkernen al aanwezig zijn om direct extra eiwitfilamenten te kunnen aanmaken.
Zweeds onderzoek bij mensen, die eerst alleen hun ene been trainden en na een rustperiode beide benen, toonde daarentegen aan dat het al eerder getrainde been geen veranderde vetstofwisseling had en ook niet sneller nieuwe mitochondriën aanmaakte. Wel was er een groot verschil in gen-expressie.
Recent onderzoek bevestigt bestaan spiergeheugen
Een meer recent onderzoek dat in vakblad Frontiers in Physiology verscheen, bevestigt het vermoeden van het bestaan van een spiergeheugen, waardoor hardlopers en andere sporters sneller weer op hun oude niveau zijn. “Spiergroei gaat samen met de toevoeging van nieuwe celkernen van stamcellen om te voldoen aan de grotere vraag van de groeiende spiercellen,” legt biologieprofessor Lawrence Schwartz van de University of Massachusetts uit.
“Het is uitgebreid gedocumenteerd in het veld van de bewegingsfysiologie dat het veel gemakkelijker is om een bepaald niveau aan spiermassa opnieuw te bereiken als dat al eens eerder is gelukt, zelfs als er een lange periode van stilstand aan voorafging,” zegt de professor nog.
Spiergeheugen kan je helpen bij het hardlopen
Spiergeheugen dus. Het lijkt erop dat het bestaat. Misschien kun je je daaraan vasthouden als je voor het eerst in jaren weer een roestig rondje rent buiten. Voor je het weet zit je weer op de toppen van je kunnen en ren je fluitend een halve marathon (al zou dat laatste bij mij voor het eerst zijn).